Τα παρακάτω αποτελούν προσωπική μαρτυρία από την επίσκεψή μου στη Γάζα σαν μέλος μίας ευρύτερης ελληνικής αποστολής στο διάστημα 21-24 Ιανουαρίου, αμέσως μετά την κατάπαυση του πυρός, με την ιδιότητα του μηχανικού, μέλους των Μηχανικών της Γης και συνεργάτη καθηγητή του ΤΕΙ Αθήνας. Αν και έχω κάνει την προσπάθεια να είμαι 'τεχνικός' στην περιγραφή, οι γνώμες -όπου διατυπώνονται- εννοείται ότι είναι δικές μου.
Η αποστολή μας μπήκε στη λωρίδα της Γάζα από το συνοριακό πέρασμα της Ράφας, της πόλης που βρίσκεται στο νότιο τμήμα της λωρίδας και είναι μοιρασμένη ανάμεσα στην Αίγυπτο (τη χερσόνησο του Σινά για την οποία ισχύουν ειδικές συμφωνίες βάσει της συνθήκης Αιγύπτου-Ισραήλ) και το παλαιστινιακό κομμάτι της πόλης που είναι και το μεγαλύτερο. Αναχωρήσαμε από το ίδιο σημείο. Η αποστολή οργανώθηκε από τη Συμμαχία Σταματήστε τον Πόλεμο, τον Ελληνοπαλαιστινικό Σύνδεσμο Φιλίας και την Ένωση Ελλήνων Μουσουλμάνων και απαρτιζόταν από έξι άτομα.
Για να φτάσει κανείς στην αιγυπτιακή Ράφα χρειάζεται να διανύσει μία απόσταση περίπου 350km από το Κάιρο, πράγμα που γίνεται σχετικά εύκολα με κάποιο minibus, άλλα θα πρέπει να έχει 'διαπιστευτεί' προηγουμένως στην ελληνική πρεσβεία. Εκεί προμηθεύεται ένα έντυπο με το οποίο βασικά το Ελληνικό (ή το οποιοδήποτε) κράτος απεκδύεται οποιασδήποτε ευθύνης από τη στιγμή που θα εισέλθει ο φορέας του εγγράφου του στη Γάζα. Οι δημοσιογράφοι πρέπει να πάρουν διαπίστευση από κέντρο τύπου του Καΐρου, μία υπόθεση επίσης χωρίς ιδιαίτερες δυσκολίες (τουλάχιστον τότε). Η διαμονή στη Γάζα περιορίζεται σε ένα μέγιστο 6 ημερών.
Λίγα λόγια για την αστική υποδομή της Γάζα
Μιας και οι περισσότεροι θα έχετε διαβάσει τα βασικά στοιχεία της Γάζα θα σημειώσω κάποια πράγματα που ίσως δεν είναι τόσο γνωστά. Η αστική υποδομή στη λωρίδα της Γάζα άρχισε ουσιαστικά να ολοκληρώνεται από τα μέσα της δεκαετίας του 1990 όταν -βάσει της συμφωνίας του Όσλο- εγκαταστάθηκε εκεί η Παλαιστινιακή Αρχή (ΠΑ). Υπήρξαν τότε δεκάδες έργα σε Γάζα και Δυτική Όχθη, τα λεγόμενα και παλαιστινιακά εδάφη, είτε με άμεση χρηματοδότηση από κάποιες χώρες (διμερείς συμφωνίες με π.χ. Νορβηγία ή Σαουδική Αραβία), ή με χρηματοδότηση μέσω προγραμμάτων διεθνών οργανισμών (τότε ΕΟΚ, UN-UNDP, Διεθνής Τράπεζα κλπ).
Αυτή ήτανε και η 'προίκα' του Όσλο για τους Παλαιστίνιους. Επεκτάθηκαν τα δίκτυα ύδρευσης, κατασκευάστηκαν δίκτυα αποχέτευσης και εγκαταστάσεις επεξεργασίας λυμάτων, χώροι υγειονομικής ταφής, εγκαταστάσεις παραγωγής πόσιμου νερού με αντίστροφη όσμωση κλπ. Κατασκευάστηκαν επίσης δεκάδες κτίρια ιδιωτικά και δημόσια (Νοσοκομεία, κτίρια διοίκησης, δημαρχεία κλπ) και βελτιώθηκε το οδικό δίκτυο. Δυστυχώς, όπως είχε προβλεφθεί στη συμφωνία, τα υλικά για την οικοδόμηση αυτή είτε κατασκευάζονταν στο Ισραήλ, είτε εισάγονταν μέσω Ισραήλ μιας και η ΠΑ δεν είχε το δικαίωμα να εμπορεύεται στη διεθνή αγορά όπως όλα τα κράτη του κόσμου. Επίσης δε διέθετε λιμάνι ή χερσαίο πέρασμα προκειμένου να εισάγει-εξάγει εμπορεύματα. Έτσι μεγάλο κομμάτι της 'προίκας' το απορρόφησε το Ισραήλ και η οικονομία του. Στη δεκαετία του 2000 κατασκευάστηκε στη Γάζα και σταθμός παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας με δυναμικότητα 130MW που όμως λόγω βομβαρδισμού το 2006 παρέχει σήμερα (όταν υπάρχει βιομηχανικό καύσιμο) μόνο το ήμισυ. Υπό κανονικές συνθήκες το 60% του ηλεκτρισμού στη Γάζα παρέχεται από το Ισραήλ και το 10% από την Αίγυπτο.
Η σημερινή κατάσταση
Η καταστροφή των υποδομών αυτών -κυρίως των κτιρίων- είναι σχεδόν ολοκληρωτική. Βομβαρδίστηκαν σχολεία, οι αποθήκες τροφίμων της UNWRA, το κοινοβούλιο, το Ισλαμικό Πανεπιστήμιο, όλα τα αστυνομικά τμήματα, τζαμιά, σπίτια, δημαρχεία και δημόσιες υπηρεσίες, νοσοκομεία αλλά και βιοτεχνίες όπως μηχανουργεία και συνεργεία αυτοκινήτων. Εκτιμάται ότι στις 3 εβδομάδες των βομβαρδισμών έπεσαν περίπου 1,5 εκατομμύριο τόνοι εκρηκτικών. Χρησιμοποιηθηκαν νέα όπλα καθώς αναφέρουν οι γιατροί που δεν έχουν αντικρύσει τέτοιου τύπου πληγές (The wounds of Gaza, Dr Ghassan Abu Sittah and Dr D. Swee, 30 Jan 2009). Οπωσδήποτε χρησιμοποιήθηκε κατά κόρον εμπρηστικός φώσφορος σε κάποιο σταθεροποιητή που του επιτρέπει να μην καίγεται ολοκληρωτικά αλλά να παραμένει ενεργός για μεγάλα διαστήματα. Εμείς οι ίδιοι το διαπιστώσαμε αυτό στις αποθήκες τροφίμων της UNWRA όπου οι μπάλες φωσφώρου σιγόκαιγαν ακόμα κάτω από τα αποκαΐδια, δέκα μέρες μετά το βομβαρδισμό.
Πέρα από το βαρύ φόρο αίματος (1350 νεκροί και 5200 τραυματίες) ο απολογισμός είναι 21.000 σπίτια κατεστραμμένα, εκ των οποίων τα 4000 ολοκληρωτικά. Οι άστεγοι υπολογίζονται σε 100.000 ανθρώπους. Οι περιοχές που έχουν πληγέι ιδιαίτερα είναι στα βόρεια περίχωρα της πόλης της Γάζα στους προσφυγικούς δήμους της Τζαμπάλια και της Μπέιτ Χανούν καθώς και στη Ράφα. Σκληρα έχει πληγεί και η στοιχειώδης αγροτική παραγωγη: Καταστράφηκαν όλα τα ορνιθοτροφεία, η μόνη πηγή ζωικών πρωτεϊνών για τον πληθυσμό της Γάζα και ανασκάφτηκαν οι οπωρώνες με λεμονιές και άλλα εσπεριδοειδή.
Αυτή η καταστροφή ήλθε σαν επιστέγασμα του ολοκληρωτικού αποκλεισμόυ της Γάζα, για πολιτικούς λόγους, από τον Ιανουάριου του 2006. Σήμερα και για αδιευκρίνιστο διάστημα στο μέλλον, η τροφοδοσία της Γάζα σε αγαθά, βιομηχανικά και καταναλωτικά, εξαρτάται από τη λειτουργία των τουνελ, ο αριθμός των οποίων είναι μεγάλος. Αυτό έχει σαν παράπλευρο αποτέλεσμα η ζωή στη Γάζα να είναι πανάκριβη (περίπου σαν την Αθήνα).
